क्यारिस्म्याटिक
(Charismatic) ईसाई-पथ: एक परिचय
-Pastor, Pabitra Mani Bhandari, Ph.D
क्यारिस्म्याटिक ईसाई-पथ विश्वव्यापी
ख्रीष्टियन समाजमा पवित्र आत्माको सक्रियता र निरन्तर उपस्थितिमा जोड दिने एक
विविध र प्रभावशाली ईसाई समाज, प्रचलन तथा झुण्ड हो । यसमा पवित्र आत्माका वरदानहरूलाई (charismata)
महत्व दिइन्छ, जुन नयाँ करार पुस्तकहरू—विशेष
गरी प्रेरितहरूको काम र १ कोरिन्थीका पुस्तकहरूमा उल्लेख गरिएको छ।
यी वरदानहरूमा अन्यभाषा बोल्ने (ग्लोसोलेलिया), भविष्यवाणी,
चंगाई (हीलिंग), चमत्कारहरू, र ज्ञान र बुद्धिको शब्दहरू समावेश
छन्। यसमा पवित्र आत्माको सामर्थ्यबाट प्राप्त हुने र प्रयोग हुने charismata—वा अनुग्रहका वरदानहरू—लाइ महत्त्वपूर्ण अङ्ग मानिन्छ त्यसै कारण यस ईसाई-पथलाई
“क्यारिस्म्याटिक ” भनिएको हो ।
मुख्य विश्वास र अभ्यासहरू
- आत्मिक वरदानहरू
(Charismata):
- क्यारिस्म्याटिक
ख्रीष्टियनहरू पवित्र आत्माले
विश्वासीहरूमा वरदानहरू प्रदान गर्छ, जसले चर्चलाई
बलियो बनाउँछ र संसारलाई साक्ष्य प्रदान गर्छ भनि विश्वास गर्दछन् ।
- यी वरदानहरू
दुर्लभ नभई सामान्य ख्रीष्टियन जीवनमा सामान्यरूपमा हुनु पर्ने अंगको रूपमा
हेरिन्छ।
- पवित्र आत्मामा
बप्तिस्मा:
- एक मुख्य
विश्वास “पवित्र आत्मामा बप्तिस्मा”को अनुभव हो, र यसलाई प्रायः जीवन
परिवर्तन (conversion) पछि दोस्रो आत्मिक अनुभवको
रूपमा लिने गरिन्छ।
- यो अनुभव
प्रायः अन्य भाषामा बोल्ने (ग्लोसोलेलिया) बाट पहिचान गरिन्छ र यसलाई आत्मिक
शक्ति र परमेश्वरसँगको गहिरो सम्बन्धको स्रोत तथा चिन्हको रूपमा हेरिन्छ।
- आत्मिक अनुभवमा
जोड:
- विश्वासीहरूको पवित्र
आत्मासँगको व्यक्तिगत अनुभवलाई महत्त्व दिइन्छ। धेरै भक्तजनहरू परमेश्वरको
उपस्थिति, दर्शन, सपना र
दिव्य मार्गदर्शनको अनुभव गरेको बताउँछन्।
- आराधना सेवाहरू
प्रायः जीवित, अभिव्यक्तिपूर्ण र भावनात्मक रूपमा
संलग्न हुने गर्छन्, जसमा समकालीन संगीत, स्वतन्त्र प्रार्थना र आत्मिक बरदानहरूको स्वतः प्रदर्शन गरिन्छ।
- चंगाई र उद्धार:
- परमेश्वरबाट
हुने चंगाई प्रायः अभ्यास गरिन्छ र यसका लागि प्रायः हात राख्ने र तेल
लगाउने विधिहरू प्रयोग गरिन्छ।
- धेरै क्यारिस्म्याटिक
ख्रीष्टियनहरू आत्मिक युद्ध र
राक्षसी उत्पीडनबाट उद्धार हुनु पर्नेमा विश्वास गर्दछन्, जसका लागि प्रार्थना र विशेष विधिहरू (जस्तै, भूतहरूलाई
निकाल्ने र हकार्ने) गरिन्छ।
ऐतिहासिक विकास
१. पेन्टेकोस्टल सम्प्रदाय देखी सुरूवात
(20औं शताब्दीको प्रारम्भ):
क्यारिस्म्याटिक आन्दोलनको जडहरू पेन्टेकोस्टलिज्ममा
निहित छन्, जुन 20औं शताब्दीको प्रारम्भमा पेन्टिकोस्टल
जागृति(1906–1909) बाट सुरू भएको थियो। यसलाई
अफ्रिकी-अमेरिकी प्रचारक विलियम जे. सीमोर ले नेतृत्व गरेका थिए र यसले
पवित्र आत्मामा बप्तिस्मा, भाषामा बोल्ने र जातीय तथा
सामाजिक एकतामा जोड दिएको थियो।
पेन्टेकोस्टलिज्मले नयाँ सम्प्रदाय (Denomination)हरूको स्थापना गर्यो, जस्तै असेम्ब्लीज अफ
गड, चर्च अफ गड इन क्राइस्ट, र फोरस्क्वायर चर्च आदी
२. क्यारिस्म्याटिक नवीनीकरण (1960–1970):
1960को दशकमा क्यारिस्म्याटिक अभ्यासहरू पेन्टेकोस्टल चर्चहरू बाहेकका मुख्यधार
प्रोटेस्टेन्ट र रोमाञ्चलिक क्याथोलिक परम्पराहरूमा पनि फैलिन थाल्यो।
यस आन्दोलनलाई क्यारिस्म्याटिक नवीनीकरण भनिन्छ।
- 1960 मा, डेनिस बेनेट, एक
एपिस्कोपल पास्टरले क्यालिफोर्नियामा पवित्र आत्मा प्राप्त गरेर अन्यभाषामा
बोल्ने अनुभव गरेको सार्वजनिक घोषणा गरे। उनको गवाही यस आन्दोलनको प्रमुख
प्रज्वलन मानिन्छ।
- क्याथोलिक क्यारिस्म्याटिक
नवीनीकरण 1967 मा ड्युक्वेन्स विश्वविद्यालयमा आरम्भ भयो र छिट्टै विश्वभर फैलियो,
जसमा पवित्र आत्माका वरदानहरूलाई क्याथोलिक धर्मशास्त्र र
संस्कारहरूको पालन गर्दै महत्त्व दिइयो।
३. तेस्रो लहर (1980–वर्तमान):
क्यारिस्म्याटिक ईसाई-पथको तेस्रो
लहर वा नियो-क्यारिस्म्याटिक आन्दोलन
1980 को
दशकमा उत्पन्न भयो। यसलाई जॉन विम्बर र वाइनयार्ड मूवमेन्टले
नेतृत्व गरेका थिए, जसले पेन्टेकोस्टल वरदानहरूलाई
प्रोटेस्टेन्ट धर्मशास्त्र र आराधना पद्धतिहरूसँग समाहित गर्न खोजे । उनिहरूका अनुसार अन्य भाषामा बोल्ने प्रमाण
बिना पनि पवित्र आत्मा प्राप्तिको अनुभव गर्न सकिन्छ भन्ने सिद्धान्तलाई जोड दियो।
विश्वव्यापी प्रभाव
क्यारिस्म्याटिक ईसाई-पथ संसारभरि
तीव्र रूपमा फैलिएको छ र यो विशेष गरी दक्षिण विश्व—लाटिन
अमेरिका, दक्षिण-सहारा अफ्रिका र केही एशियाली मुलुकहरूमा
प्रमुख धर्मको रूपमा स्थापित भएको छ। यहाँ यो स्थानीय आत्मिक अभ्यास र
संस्कृतिहरूसँग मिलेर अझ बलियो भएको छ।
- ब्राजिल, नाइजेरिया र दक्षिण कोरिया जस्ता
मुलुकहरूमा क्यारिस्म्याटिक चर्चहरूको अपार वृद्धि भएको छ।
- अफ्रिकामा अफ्रिकी
स्वतन्त्र चर्चहरू (जसमा धेरै क्यारिस्म्याटिक विश्वास र अभ्यासहरू समावेश छन्) ले
धार्मिक परिपाटीमा क्रान्ति ल्याएको छ।
- चीनमा, भूमिगत क्यारिस्म्याटिक चर्चहरूले
कडा धार्मिक प्रतिबन्धका बाबजुद ख्रीष्टियन धर्मको वृद्धि गराएको छ।
एक अनुमान अनुसार, ६०० मिलियन भन्दा बढी ख्रीष्टियन विश्वभर पेन्टेकोस्टल वा क्यारिस्म्याटिक विश्वासमा आधारित छन्, जसले
21 औं शताब्दीको ख्रीष्टियन धर्ममा ठूलो प्रभाव पारिरहेको छ।
अन्य ख्रीष्टियन परम्परासँग मुख्य भिन्नताहरू
|
विशेषता |
परम्परागत प्रोटेस्टेन्ट सम्प्रदायहरू |
पेन्टेकोस्टलिज्म |
क्यारिस्म्याटिक ईसाई-पथ |
|
आत्मिक बरदानहरूको
दृष्टिकोण |
प्रायः समाप्त भएको
मानिन्छ |
वरदानहरू अनिवार्य
र निरन्तर जारी रहेका छन् |
वरदानहरू निरन्तर र
स्वीकार गर्नुपर्ने मानिन्छ |
|
पवित्र आत्मामा
बप्तिस्मा |
सामान्यत: जोड
दिइन्न |
जीवन परिवर्तनबाट
अलग, भाषामा बोल्नेबाट प्रमाणित हुन्छ |
जोड दिइन्छ, तर
प्रमाणहरू फरक-फरक हुन सक्छ |
|
चर्च परम्परा |
संरचित र लिटर्जिकल |
प्रायः परम्परागत
नभएको र स्वतन्त्र |
मुख्यधारा, क्याथोलिक
वा प्रोटेस्टेन्ट चर्चहरूमा समाहित गर्न सकिन्छ |
|
आराधना शैली |
औपचारिक र
लिटर्जिकल |
स्वतन्त्र, भावनात्मक |
अभिव्यक्तिपूर्ण, गतिशील,
र मौजूदा रूपहरूसँग मिलेर |
आलोचनाहरू र विवादहरू
क्यारिस्म्याटिक ईसाई-पथ आलोचना र
विवादहरू बिना छैन, जसमा प्रायः निम्नलिखित विषयहरू उठाइन्छ:
- भावनात्मकता मा जोड र
शिक्षाको अभाव
- केही क्यारिस्म्याटिक
चर्चहरूमा भौतिक आशिषको शिक्षा (prosperity
theology), जसका अनुसार विश्वासले भौतिक सम्पत्ति र स्वास्थ्य
ल्याउँछ भन्ने कुरामा धेरै जोड दिइन्छ ।
- कति अवस्थामा
आफूमा पवित्र आत्माको शक्ति भएको प्रमाण देखाउन अप्रमाणिक चमत्कारहरू को
दावि गर्ने र असल बाइबलीय अभ्यासहरूको उल्लङ्घन गर्ने गरेको देखिन्छ
- केही क्यारिस्म्याटिक
मेगाचर्चहरूमा एकल नेतृत्व तथा व्यक्तिवादी चरित्र देखिएको
छ।
तर यसका आसमर्थकहरूले यस आन्दोलनले ख्रीष्टियन विश्वासलाई पुनर्जीवित गरेको, चर्चमा
एकता ल्याएको र व्यक्तिगत परमेश्वरसँगको सम्बन्धमा गहिरो जोड दिएको छ भनि तर्क
गर्छन् ।
निष्कर्ष
क्यारिस्माटिक क्रिश्चियनिटी एउटा जीवित, विस्तारित र विविध ख्रीष्टियन
विश्वासको अभिव्यक्ति हो जुन पवित्र आत्माको शक्ति, उपस्थिति
र उपहारहरूलाई विश्वासीको जीवन र चर्चमा जोड दिन्छ। पेन्टेकोस्टल सम्प्रदायहरू,
क्याथोलिक गिरिजाघरहरू वा एङ्ग्लिकन चर्चहरूमा समाहित गरिएको यो आन्दोलनले
आधुनिक ख्रीष्टियन धर्मलाई पुनर्जीवित गरेको छ र विशेष गरी विश्वभर फैलिएको छ। यसको
प्रभाव 21 औं शताब्दीको ख्रीष्टियन धर्ममा अविस्मरणीय छ। तर पनि धेरै पक्षबाट यसको
दुरुपयोग भइ यस ईसाई पथ विभिन्न आलोलना तथा कमजोरीबाट बञ्चित भने छैन।
