हाम्रो आत्मा, प्राण र शरीर : बाइबलको दृष्टिकोण
बाइबलले हामीलाई केवल शारीरिक सृष्टिको रूपमा मात्र होइन, आत्मिक अस्तित्व भएको अद्भुत सृष्टिको रूपमा चित्रण गर्छ। हामीसँग शरीर छ, जसले भौतिक संसारसँग जोड्छ; प्राण (Soul) छ, जसमा हाम्रो विचार, चाहना र भावना बस्छन्; र आत्मा (Spirit) छ, जसले परमेश्वरसँग सम्बन्ध राख्छ। यी तीनवटै पक्ष छुट्टै भए पनि गहिरो रूपमा आपसमा सम्बन्धित छन्।
कतिपय ख्रीष्टियन विद्वानहरूले हामीलाई त्रिअङ्गी (शरीर, प्राण, आत्मा) प्राणी भन्छन्, भने अरूले द्विअङ्गी (शरीर र आत्मा/प्राण) भन्छन्। तर जुन दृष्टिकोण लिइए पनि, बाइबलले स्पष्ट रूपमा देखाउँछ कि हामी केवल शारीरिक मात्र होइन, आत्मिक प्राणी पनि हौं।
हाम्रो आत्मा (Spirit)
आत्मा हाम्रो जीवनको सबैभन्दा भित्री भाग हो—त्यो भाग जसले हामीलाई परमेश्वरसँग सम्बन्ध राख्न सक्षम बनाउँछ। येशूले भन्नुभयो, “परमेश्वर आत्मा हुनुहुन्छ, र उहाँका आराधकहरूले आत्मा र सत्यमा आराधना गर्नैपर्छ” (यूहन्ना ४:२४)।
जब हामी ख्रीष्टलाई स्वीकार्छौं, हाम्रो आत्मा नै “नयाँ जन्म” पाउँछ (यूहन्ना ३:६)। पावलले लेख्छन्, “परमेश्वरको आत्माले हाम्रो आत्मासँगै साक्षी दिनुहुन्छ कि हामी परमेश्वरका सन्तान हौं” (रोमी ८:१६)। यसले हामीलाई सम्झाउँछ कि आत्मा केवल भावना वा विचार मात्र होइन—यो त्यो विशेष क्षमता हो जसले हामीलाई जीवित परमेश्वरसँग प्रत्यक्ष सम्बन्धमा ल्याउँछ।
हाम्रो प्राण (Soul)
प्राण हाम्रो व्यक्तित्वको केन्द्र हो। यसमा हाम्रो सोच्ने शक्ति, निर्णय गर्ने इच्छाशक्ति, र अनुभव गर्ने भावना समेटिएका छन्। प्राण नै हो जसले हामीलाई व्यक्तिगत पहिचान दिन्छ।
भजनसंग्राहकले जस्तै हामी पनि भन्न सक्छौं, “हे मेरो प्राण, परमप्रभुलाई धन्य भन” (भजन १०३:१)। हाम्रो प्राणले नै जीवनलाई अनुभव गर्छ, नीतिगत निर्णय गर्छ, र परमेश्वरलाई सचेत रूपमा प्रतिक्रिया दिन्छ।
हाम्रो शरीर, प्राण र आत्मा
हाम्रो शरीर यो पृथ्वीमा बाँच्ने भौतिक भाँडो हो। पावलले प्रार्थना गर्दै भन्नुभयो: “तपाईहरूको सम्पूर्ण आत्मा, प्राण र शरीर हाम्रो प्रभु येशू ख्रीष्ट आउनुहुन्जेलसम्म निर्दोष रहोस्” (१ थेस्सलोनिकी ५:२३)। यसले देखाउँछ कि शरीर, प्राण, र आत्मा मिलेर हामीलाई पूर्ण मानिस बनाउँछन्।
कतिपयले यसलाई त्रिअङ्गी भन्छन्—शरीर (भौतिक), प्राण (विचार, भावना, इच्छा), र आत्मा (परमेश्वरसँग सम्बन्ध राख्ने क्षमता)। अरूले द्विअङ्गी भन्छन्—शरीर र आत्मा मिलेर प्राण बनाउँछ। तर जे बुझिए पनि, हामी सबै सहमत छौं कि मानिस केवल भौतिक अस्तित्व होइन, आत्मिक अस्तित्व पनि हो।
हाम्रो परस्पर सम्बन्ध (Interconnectedness)
शरीर, प्राण र आत्मा छुट्टै भए पनि जीवनमा सधैं एउटै रूपमा काम गर्छन्। जब हाम्रो आत्माले परमेश्वरबाट प्रेरणा पाउँछ, त्यसले हाम्रो विचार र भावना (प्राण) मा प्रभाव पार्छ; अनि त्यसले हाम्रो शरीरमार्फत व्यवहारमा देखा पर्छ। त्यसैगरी, जब हाम्रो शरीर पीडामा हुन्छ, त्यसले हाम्रो भावनात्मक स्थिरता र आत्मिक जीवनलाई असर गर्न सक्छ।
यसैले हामीलाई बुझ्नुपर्छ कि परमेश्वरले हामीलाई समग्र सृष्टि बनाउनु भएको छ—शरीर, प्राण र आत्मा मिलेर उहाँसँग र एक–अर्कासँग मिलेर जीवन जिउन।
निष्कर्ष
हामी शरीर, प्राण र आत्मासहित जटिल तर अद्भुत सृष्टि हौं। हाम्रो शरीरले हामीलाई संसारसँग जोड्छ, हाम्रो प्राणले हामीलाई व्यक्तिगत बनाउँछ, र हाम्रो आत्माले हामीलाई परमेश्वरसँग सम्बन्धमा ल्याउँछ।
चाहे हामी त्रिअङ्गी भनेर बुझौँ वा द्विअङ्गी भनेर, मूल सत्य भने एउटै हो—हामीलाई परमेश्वरको प्रतिमामा सिर्जना गरिएको छ, ताकि हाम्रो सम्पूर्ण जीवनले (शरीर, प्राण, आत्मा) परमेश्वरलाई महिमा गरोस्।
